Tanal’ın imzasını taşıyan kanun teklifi, toplumda infial yaratacak suçlar hariç olmak kaydıyla, açık veya kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan tüm hükümlülerin süre ve karar şartı aranmaksızın, hükümlünün talebi üzerine salıverilmesini amaçlıyor.
CHP’nin hukukçu vekili Mahmut Tanal’ın hazırladığı kanun teklifinin gerekçesinde, 5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile infazın temel amacının, “öncelikle genel ve özel önlemeyi sağlamak, bu maksatla hükümlünün yeniden suç işlemesini engelleyici etkenleri güçlendirmek, toplumu suça karşı korumak, hükümlünün; yeniden sosyalleşmesini teşvik etmek, üretken ve kanunlara, nizamlara ve toplumsal kurallara saygılı, sorumluluk taşıyan bir yaşam biçimine uyumunu kolaylaştırma” olarak açıklandığı hatırlatıldı.
CEZANIN AMACI
Cezanın amacının kanuna uygun olarak hükümlüyü ıslah etme ve bu yolla yeniden suç işlenmesinin önüne geçme şeklinde özetlenebildiğinin belirtildiği gerekçede, “Hükümlünün ıslah edilmesi ve toplum kurallarına saygı duyma alışkanlığını kazanması kaydıyla, infazın devamında yarar bulunmadığı kabul edilmelidir. Ancak bu noktada, affı halinde toplumun adalet duygusunu sarsacak, toplumda infial yaratacak, iç karışıklığa sebebiyet verebilecek derecede ciddi suçlar, af kapsamı dışında bırakılmalıdır” değerlendirmesi yer aldı.
AFFI ZORUNLU KILAN ADLİ HATALAR
Gerekçede, “Affı zorunlu kılan sebeplerden birisi de adli hatalardır” denilerek şöyle devam edildi: “Hiçbir yargılama mekanizması, yüzde 0 hata payıyla çalışmaz. Ne kadar mükemmel formüle edilmiş bir adli sistem ve müktesebat olursa olsun adli hataların meydana geldiği ve bu sebeple birçok masum insanın mağduriyetine neden olunduğu vakidir. Kanunların genel bir nitelik taşıması, genel kuralların somut bir olayda kanun koyucunun öngörmediği veya öngörülenden daha şiddetli sonuç vermesinin mümkün olması sebebiyle af kurumu sayesinde, yapılan hataların telafisi amaçlanmaktadır. Çünkü en iyi şekilde hazırlandığı düşünülen ceza yasaları dahi, suçluluğun gerektirdiği hafifletici sebepleri dikkate alamazlar. Bu tip durumlar, işlenen fiil ile verilen ceza arasında açık bir orantısızlık oluşturacağından bu haksızlığın giderilmesi vicdanen gereklidir.”
Affı zorunlu kılan bir diğer nedenin insani kaygılar olduğunun dile getirildiği gerekçede, “Kanun koyucu, gerçekten de af ile hükümlüyü; maddi, manevi ve psikolojik baskılardan kurtarmayı, ailesine, rahata ve huzura kavuşturmayı, en nihayet, topluma barış ve huzur getirmek isteyen bir süreci hedeflemelidir. Bir demokraside insanı, ailesini, içinde bulunduğu meslek grubundaki ve toplum içerisindeki konumunu iyileştirmeyi hedefleyen af, bu yönüyle aynı zamanda demokratik bir nitelik göstermektedir. Özetle, toplumda infial yaratacak suçlar hariç olmak üzere, af toplumsal bir ihtiyaçtır” ifadeleri kullanıldı.
CUMHURİYETİN 100. YILI VURGUSU
“Adli işleyişin gereği gibi teşekkül etmemesi sebebiyle meydana gelen olumsuz sonuçların tasfiyesinin en büyük politik ve hukuksal aracı aftır” vurgusunun yer aldığı kanun teklifinin gerekçesinde, “Özellikle toplum yaşamındaki bozukluklar, açlık, işsizlik, eğitimsizlik ve buna benzer olumsuzluklar suçluları ve suçları çoğaltmaktadır. Suç olgusunun temelinde yatan bu sebepleri görmezden gelmek, hiçbir toplumsal değere katkı sunmayacağı gibi hükümlünün topluma kazandırılması yönündeki kanun koyucunun amacına da aykırıdır. Neticeten, asıl olan suçluyu suç işlemeye iten sebeplerin devlet tarafından ortaya kaldırılmasıdır” şeklinde devam edildi.
CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal’ın hazırladığı kanun teklifinin gerekçesinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılı hasebiyle af düzenlemesine ihtiyaç olduğu kaydedilerek, “Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ilk yılı, 10. yılı, 75. yılı gibi önemli tarihlere denk gelen dönemlerde genel af kanunlarına başvurulduğu ve birtakım toplumsal, ekonomik, siyasi, hukuki amaçlara bu sayede ulaştırmaya çalışıldığı görülmektedir. Devlet teamülleri doğrultusunda, Cumhuriyetin 100. yılında toplumsal barış, dostluk ve kardeşliğin temini amacıyla af ilan edilmelidir. Sayılan sebepler dışında; deprem, sel, pandemi gibi zorlayıcı sebeplerden dolayı da af kanunlarına başvurulmuştur” bilgisine yer verildi.
İlgili kanun teklifinin gerekçesinde şöyle devam edildi: “Anayasa Mahkemesi’ne göre; Anayasanın affa yetkili kıldığı makam, affın kapsamını da belirlemeye yetkilidir. Bu doğrultuda, Anayasaya göre af yasası çıkarmak, yasama organının yaptığı bir işlem olarak karşımıza çıkmaktadır. Yasama organı, toplumda infial yaratacak suçları kapsam dışı bırakmak kaydıyla kendi içerisinde bir konsensüs oluşturmalı ve kapsam dışı bırakılacak suçları belirlemelidir. İzah olunan hususlar çerçevesinde, toplumsal barışı yeniden inşa etmesi amacıyla af ilan edilmesi gerekli görüldüğünden bu doğrultuda kanun teklifi verilmesi zorunluluğu doğmuştur.”
